AGREGA

Agrega beton hacmi içinde yaklaşık %60-%80 arasında yer işgal eder. Betonda kullanılacak agregaların bazı özelliklere sahip olması zorunludur. Agrega çeşitleri özelliklerine göre sınıflandırılabilir.

Agregalarda aranan en önemli özellikler şunlardır:

Sert, dayanıklı ve boşluksuz olmaları,

Zayıf taneler içermemeleri (deniz kabuğu, odun, kömür… gibi)

Basınca ve aşınmaya mukavemetli olmaları,

Toz, toprak ve betona zarar verebilecek maddeler içermemeleri,

Yassı ve uzun taneler içermemeleri,

Çimentoyla zararlı reaksiyona girmemeleridir.

Doğal Agregalar: akarsu yatağı, deniz, buzul ve teras agregaları olarak gruplandırılırlar. Bu agrega grupları içinde en yaygın kullanılan, akarsu yatağında elde edilen agregalardır. Doğal agregalar taneleri genellikle yuvarlaktır. Deniz ve göllerden elde edilen agregaların içinde tuz bulunduğu gibi deniz canlılarının kabukları da bulunmaktadır. Bunlar, tekdüze taneli genellikle ince malzemelerdir. Tuzların, agrega veya harç içerisinde aşırı miktarda bulunması çatlamaya ve parçalanmaya neden olur.

Yapay Agregalar: Yapay agregaların bir diğer adı da sanayi ürünü agregalardır. İkinci bir işlem sonucu beton yapımında kullanılır hale getirilebilir. Bunlar yüksek fırın cüruf taşı, izabe cürufu veya yüksek fırın cüruf kumu sanayi ürünü olan kırılmış veya kırılmamış yoğun yapılı agregalardır. Yapısal, fiziksel ve şekilsel değişiklikler gösterir. Özel amaçlar için ihtiyaç duyulduklarından, kullanılma yerleri sınırlıdır. Genel olarak yapay agregalar, gözenekli bir yapıya sahip olduklarından ses, ısı ve hacimleri bölme amacıyla üretilen betonlarda kullanılır. Bu agregalar arasında kırılmış kiremit veya tuğla, rende talaşı, hızar talaşı vb. sayılabilir. İyi kalite tuğlaların kırıklarıyla yapılan beton, yangına karşı dayanıklı olur.

Birim Ağırlıklarına Göre Agrega Çeşitleri

Hafif Agregalar: Betonun birim ağırlığını azaltmak ve betona ses ve ısı yalıtım özelliği kazandırmak için veya atık maddeleri değerlendirmek amacıyla kullanılan agregalardır. Genellikle gözenekli bir yapıya sahiptirler, su emmeleri ve boşluk alanları yüksektir.

Ağır Agregalar: Bunlar ağır beton elde etmek için kullanılır. Birim ağırlıkları 3,20kg’den büyüktür. Genel olarak nükleer santral ve Stratejik (Askeri) özellik taşıyan inşaatların betonlarında kullanılır. Ağır agregalarla üretilen betonların karıştırılması, yerleştirilmesi ve sıkıştırılması ayrı bir işçilik ister.

Tane Boyutlarına Göre Agrega Çeşitleri

İnce Agrega (kum): 4 mm göz açıklıklı kare gözlü elekten geçen agregadır. İnce agrega taneleri, sert ve sağlam olmalıdır.

0-2 mm .ince sıva kumu 0-3 mm kaba sıva kumu 0-4 mm kaba sıva kumu

0-5 mm şap kumu 0-5 mm beton kumu

 

İri Agrega (çakıl):

5-15 mm. yıkanmış elenmiş Mıcır 1 no’lu mıcır

15-25 mm. yıkanmış elenmiş Mıcır 2 no’lu mıcır

25-40 mm. yıkanmış elenmiş Mıcır 3 no’lu mıcır

Tüvanan (karışık) Agrega: Derelerden çıkartılmış,elenmemiş ve yıkanmamış,olduğu gibi kullanılan kum-çakıl karışımı yapı malzemesidir.Ayrıca taş ocaklarında kırılmış 0-40 mm arası elenmiş malzemeden de tüvenan malzeme temini yapılabilmektedir.